Jak wybrać wertykulator?

Witamy wszystkich miłośników zadbanych trawników!

Dziś postaramy się uchylić rąbka tajemnicy i opowiedzieć Państwu do czego służy urządzenie pod zagadkową nazwą „wertykulator”. Zmierzymy się również z zawiłościami związanymi z wyborem tego stosunkowo nowego na rynku ogrodniczym urządzenia.

Zacznijmy od samego terminu. Słowo „wertykulator” zostało zapożyczone z j. angielskiego „vertical cut”, czyli pionowe cięcie. Jest to urządzenie do czyszczenia trawnika i spulchniania gleby. Często wertykulatorowi towarzyszy termin „aerator”, co z greckiego oznacza wentylację lub natlenianie.

Tak więc wertykulator/aerator to urządzenie 2 w 1, które odpowiada za utrzymanie zdrowego trawnika. Dla zwięzłości ograniczymy się do terminu „wertykulator”, mając na myśli obie funkcje.

Dlaczego warto kupić wertykulator?

Wertykulator jest niezbędny:

• do czyszczenia trawnika z suchej roślinności (pokos, filc), mchu i innych odpadków organicznych (sierść zwierząt domowych, opadłe liście itd.);
• do usuwania chwastów po zastosowaniu środków chwastobójczych;
• do przygotowania trawnika przed nawożeniem;
• gdy trawnik ma więcej niż dwa lata, a jego system korzeniowy rozrósł się i wymaga ożywienia;
• do przygotowania murawy przed podsiewem, czyli wysianiem nowych nasion trawy do istniejącej darni;
• gdy planujemy założyć trawnik (wertykulator pozwoli profesjonalnie przygotować glebę pod wysiew trawy);
• jeśli trawa straciła zdrowy wygląd, a na murawie pojawiły się łyse plamy - jest to jednoznaczny sygnał, że czas sprawić sobie wertykulator.

Jak to działa?

W miarę wzrostu trawnika pędy trawy wyrastają nad powierzchnię gleby, tworząc stolony lub tuż pod powierzchnią - kłącza, dzięki czemu trawnik splata się w bujny, gęsty dywan. Z biegiem czasu źdźbła i pędy obumierają i mieszają się z nowymi pędami, tworząc tak zwaną strzechę. Strzecha sama w sobie nie jest niczym złym, a nawet chroni system korzeniowy przed przegrzaniem lub nadmierną utratą wilgoci. Staje się ona szkodliwa dla trawnika, gdy stanowi gęstą i grubą warstwę (powyżej 5 mm). W takim przypadku zostaje zakłócona naturalna wentylacja, co prowadzi do gnicia systemu korzeniowego, obumierania młodych pędów i powstawania łysych plam na trawniku. Podobne zagrożenie stanowią również: powstały z resztek skoszonej trawy filc, a także mech, opadłe liście lub chwasty, które mieszając się z obumarłą trawą, znacznie pogarszają sytuację.

Kiedy i jak często należy używać wertykulatora?

Wertykulator niezbędny będzie niewątpliwie w sezonie wiosennym oraz jesiennym. Czyścić i przeczesywać trawnik zaleca się jednak również latem.

Częstotliwość użytkowania wertykulatora zależy od:

• wieku trawnika i regularności jego pielęgnacji;
• grubości strzechy, występowania mchu lub chwastów, a także rodzaju trawy, np. popularna dziś odmiana "rajgras" wymaga rzadszej pielęgnacji;
• rodzaju gleby - na obszarach o dużej zawartości gliny pielęgnację należy wykonywać częściej niż na glebach piaszczystych lub czarnoziemach;
• cech klimatycznych danego obszaru lub osobliwości sezonowych (susza/opady, temperatura).

Najlepszy czas na pielęgnację trawnika to:

• marzec-kwiecień;
• sezon letni;
• wrzesień.

Wybierając odpowiedni moment do pracy wertykulatorem, należy wziąć pod uwagę trzy czynniki: temperaturę, opady i słońce. Gdy gleba jest zimna, nożom ciężko jest się przez nią przebić, mokry pokos natomiast trudno jest wyczesać i będzie on zatykać urządzenie. Idealny będzie słoneczny dzień w godzinach popołudniowych. Unikajmy używania wertykulatora w czasie suszy – trawnik potrzebuje deszczu, aby mógł się zregenerować.

Jak przygotować trawnik do wertykulacji?

1. Dwa-trzy tygodnie przed użyciem wertykulatora należy przeprowadzić odchwaszczanie.

2. Półtora do dwóch tygodni przed zabiegiem wertykulacji należy ocenić wysokość trawy. Unikajmy niskiego koszenia trawnika, aby zachować odpowiedni poziom wilgoci. Stopniowo zmniejszajmy wysokość koszenia, przycinając trawę co 3-4 dni, aż wysokość źdźbeł nie osiągnie 4-5 cm.

3. Tydzień wcześniej należy zastosować środki mchobójcze w przypadku trawnika dotkniętego tym problemem. Mech będzie o wiele łatwiej usunąć po przeprowadzeniu wstępnej obróbki.

Jak prawidłowo używać wertykulatora?

1. Oceń stan trawnika i zmierz wysokość warstwy filcu w kilku miejscach.

Uwaga! Przy pielęgnacji trawnika mocniej i głębiej nie zawsze oznacza lepiej. Istnieje ryzyko wyrwania zbyt dużych kawałków darni i uszkodzenia murawy. Im delikatniej będziemy się obchodzić z trawnikiem, tym szybciej się on zregeneruje i uzyska zdrowy wygląd.

Ustaw taką głębokość roboczą, aby ostrza dotykały podłoża i przejedź urządzeniem kilka metrów po twardym, płaskim terenie. Próbę lepiej jest wykonać na mniej wyeksponowanym fragmencie trawnika. Stopniowo reguluj głębokość, aby osiągnąć poziom, przy którym urządzenie będzie zbierało warstwę filcu, lecz nie będzie jednocześnie wyrywało kawałków darni.

2. Pierwszy przejazd. Zaczynamy od rogu, prowadząc urządzenie wzdłuż dłuższego boku trawnika. Po dotarciu do krawędzi zawracamy i poruszamy się równolegle, aż nie obrobimy w ten sposób całej powierzchni. Podczas zawracania noże nie powinny dotykać podłoża, aby nie uszkodzić darni.

3. Drugi przejazd należy wykonać pod kątem 45° w stosunku do kierunku pierwszego przejazdu. Ustawienie urządzenia pod kątem 90° może doprowadzić do uszkodzenia trawnika, a jego odbudowa potrwa dłużej.

4. Jeśli za drugim razem murawa nie została całkowicie oczyszczona, należy powtórzyć czynność po raz trzeci lub czwarty, za każdym razem prowadząc urządzenie pod kątem 45° w stosunku do poprzedniego kierunku.

Należy być przygotowanym na to, że na początku pracy kosz będzie wypełniał się dość szybko. Każdy radzi sobie z tą sytuacją na swój sposób. Niektórzy wolą częściej opróżniać kosz, inni - pracować bez kosza, a następnie zagrabić trawnik ręcznie. Możemy również połączyć te dwie metody, ponieważ podczas kolejnych przejść kosz będzie wypełniał się wolniej.

5. Podczas ostatniego przejazdu warto ustawić głębokość roboczą na około 5 mm (w zależności od rodzaju gleby i stanu trawnika), aby odpowiednio napowietrzyć murawę. Aerację trawnika zaleca się przeprowadzać w sezonie wiosennym i jesiennym.

Jak wybrać wertykulator?

1. W przypadku gleby miękkiej sprawdzi się urządzenie o mniejszej mocy, do pracy z glebą cięższą potrzebna będzie większa moc, którą posiadają urządzenia spalinowe.

2. Oceń stan trawnika. W przypadku mocno zaniedbanego trawnika konieczny będzie wertykulator spalinowy, ponieważ nieduże urządzenie elektryczne nie będzie w stanie zapewnić dobrych efektów.

3. Oszacuj powierzchnię trawnika. W przypadku działki do 50 m2 wystarczy ręczny wertykulator. Z trawnikiem o powierzchni do 1000 m2 upora się urządzenie elektryczne, wertykulator spalinowy natomiast będzie konieczny na większych terenach.

4. Sprawdź, czy masz możliwość zapewnienia zasilania prądem elektrycznym na całej powierzchni działki. Pamiętaj, aby przy zakupie wertykulatora elektrycznego nabyć również przedłużacz na bębnie.

5. Pomyśl, co bardziej Ci przeszkadza: ciągłe kontrolowanie ciągnącego się z tyłu kabla, czy może nie możesz znieść zapachu benzyny?

6. Zachowaj zdrowy rozsądek podczas porównywania parametrów technicznych. Niestety, niektórzy producenci stosują sztuczki w opisach produktów lub oferują urządzenia do złudzenia przypominające modele wysokiej jakości, obniżając koszty wszystkich wewnętrznych zespołów i komponentów.

Zwykle konsument kieruje się logiką - po co przepłacać za rzadko używane urządzenie?

Jednakże, zwłaszcza w przypadku maszyn spalinowych, kryje się pułapka - sporadyczne użytkowanie urządzenia nie pozwoli szybko ujawnić słabych stron produktu, a na drugi/trzeci sezon użytkownik niestety często pozostaje z wadliwą maszyną bez możliwości złożenia reklamacji. Należy również pamiętać o konieczności serwisowania i prawidłowej konserwacji urządzenia w okresie zimowym.

Na jakie szczegóły warto zwrócić uwagę przy zakupie wertykulatora?

1. Duża szerokość robocza nie zawsze równa się jakości wertykulacji. Próbując zwabić klienta, producenci dążą do osiągnięcia jak największego parametru szerokości obróbki, a kupujący, kierując się logiką, wychodzi z założenia, że im większa szerokość robocza urządzenia, tym mniej się nachodzi. Nie zawsze jednak tak to działa.

Odwróć wertykulator i sprawdź ilość i jakość wykonania noży. Często nawet przy dużej szerokości, urządzenie nie jest wydajne ze względu na małą ilość noży, co oznacza, że w trakcie jednego przejazdu z pewnością obejmiemy większą powierzchnię, lecz będziemy musieli wielokrotnie powtórzyć czynność, aby osiągnąć dobre efekty.

2. Najczęstszą wadą, na jaką zwracają uwagę użytkownicy wertykulatorów, jest mały kosz, który trzeba opróżniać dosłownie co kilkadziesiąt metrów. Na tym przeświadczeniu znowu często żerują producenci, oferując powiększony kosz jako konkurencyjną zaletę. Sprawa nie jest jednak tak oczywista. Warto pamiętać, że wertykulator jest dość lekkim urządzeniem, a duży kosz wypełniony po brzegi przesunie środek ciężkości do tyłu i nie pozwoli maszynie odpowiednio się zagłębić w darni. Zdając sobie z tego sprawę, wielu producentów dąży do zminimalizowania ciężaru kosza, ale tutaj znów czekają na nas nowe niespodzianki.

Jak wspominaliśmy wcześniej, optymalna do pracy z wertykulatorem będzie sucha pogoda. W przypadku sprzętu elektrycznego dane zalecenie będzie koniecznym warunkiem ze względu na niebezpieczeństwo związane z kontaktem kabla elektrycznego z wodą. Podczas pracy na suchym terenie z koszem bez górnej pokrywy ochronnej użytkownik narażony jest na wdychanie lecącego pyłu. Kolejnym minusem kosza o lekkiej konstrukcji jest słabe mocowanie, które przy częstym opróżnianiu szybko zaczyna się poluzowywać. Do pyłu dochodzi lecąca przez szparę trawa, a tył kosza zaczyna zwisać, hamując urządzenie.

Zachowaj czujność przy wyborze urządzenia: zdejmij kosz i załóż go z powrotem, sprawdź, czy nie ma szpary w okolicy mocowania kosza i czy przylega on ściśle do obudowy. Niestety jedynym pewnym sposobem walki z szybkim napełnianiem kosza jest regularna pielęgnacja trawnika, a nie marketingowe sztuczki dotyczące wielkości/wagi kosza.

1. Zwróć uwagę na koła – ich rozmiar i wzór bieżnika. Stabilność urządzenia (pamiętamy o koszu) oraz jego manewrowość zależy od jakości kół. Słaba jakość kół lub ich nieprawidłowe ulokowanie może prowadzić do utraty balansu oraz konieczności dociskania uchwytu podczas jazdy do przodu, przez co trudniej będzie kontrolować głębokość roboczą, a praca z urządzeniem przestanie być komfortowa.

2. Regulacja głębokości roboczej. Sprawdź mechanizm – powinien zapewniać swobodną i lekką regulację. Pamiętajmy, że w związku z różnorodnym ukształtowaniem terenu może zajść potrzeba wielokrotnej zmiany głębokości, nawet podczas jednego przejazdu. Przy wyborze elektrycznego wertykulatora zwróć uwagę, aby posiadał on mechanizm płynnej regulacji. Ze względu na niską wagę modeli elektrycznych istnieje duże prawdopodobieństwo, że urządzenie będzie "podskakiwać", a jego wydajność poza równym obszarem będzie ograniczona, przez co konieczna będzie częstsza regulacja głębokości roboczej.

3. Sprawdź jakość wykonania urządzenia oraz stopień ochrony przed kurzem i zanieczyszczeniami. Przy braku dobrej ochrony silnik i pas bardzo szybko ulegną zużyciu lub uszkodzeniu. Pamiętajmy, że podczas czyszczenia trawnika w obudowę urządzenia mogą uderzać kamienie lub inne twarde przedmioty, dlatego ważne jest, aby była ona wykonana z wytrzymałego tworzywa sztucznego/metalu. Dany wymóg dotyczy również noży i sprężyn, które nawet w większym stopniu narażone są na uszkodzenie. Warto wykonać testową wymianę wałka, aby upewnić się, że nie przysparza ona trudności.

4. Zwróć uwagę na budowę uchwytu. Jak już wspominaliśmy, wertykulator poza sezonem przez długi czas nie jest używany. Składany uchwyt na pewno się przyda. Pozwoli zaoszczędzić miejsce podczas przechowywania i przewożenia urządzenia w bagażniku. Sprawdź jakość elementów mocujących. Podczas montażu wszystkie elementy muszą zapewniać sztywną konstrukcję i nie powinny się poluzowywać. Chwiejny uchwyt nie pozwoli w pełni kontrolować urządzenia i uniemożliwi efektywną pielęgnację trawnika.